Waarom wielrennen in koud weer zwaarder is

Voor veel wielrenners voelen fietsritten in de winterse kou zwaarder dan ritten in de warmere maanden. Dat lijkt vaak vooral iets mentaals; naar buiten gaan in de kou is gewoon minder aantrekkelijk dan warm binnen blijven. Het wordt mentaal nog een stukje zwaarder wanneer je merkt dat je fysiek achteruit lijkt te gaan: ineens fiets je langzamer, terwijl je fysiek tot het gaatje gaat. Die teleurstelling kan buiten fietsen in de winter minder leuk maken. Je stapt minder op de fiets of legt de lat te hoog voor jezelf, wat voor teleurstellingen kan zorgen. Zonde, want het is heel normaal dat je in koud weer minder hard kunt fietsen.

Maar hoe komt het dan dat je bij lagere temperaturen minder hard lijkt te gaan, sneller moe wordt, en meer moeite hebt om je rit vol te houden? De antwoorden liggen in de fysiologie, aerodynamica en de manier waarop je lichaam omgaat met koude omstandigheden.

De impact van kou op je lichaam

Bij lage temperaturen verandert de werking van je spieren en bloedvaten. Spieren worden stijver doordat kou de bloedtoevoer vermindert, wat de efficiëntie van je beweging beperkt. Dit betekent dat je meer kracht nodig hebt voor dezelfde inspanning. Daarnaast kan kou leiden tot een verhoogde spierspanning, waardoor de kans op blessures toeneemt.

Daarnaast moet je hart harder werken om je lichaamstemperatuur op peil te houden. Dit proces kost energie die anders naar je benen zou gaan. Hierdoor voel je sneller vermoeidheid en presteer je minder dan bij milde temperaturen.

De invloed van windchill op de gevoelstemperatuur

Tijdens het fietsen ervaar je de zogenoemde “windchill,” waarbij de luchtstroom langs je lichaam de gevoelstemperatuur drastisch verlaagt. Stel dat de thermometer 5°C aangeeft, dan kan de gevoelstemperatuur bij een snelheid van 25 km/u dalen tot -2°C. Je lichaam moet harder werken om deze extra kou te compenseren, en dat kost extra energie.

Koude lucht kost meer energie

Veel wielrenners zijn zich er niet van bewust dat luchtweerstand in de winter een grotere rol speelt. Dit heeft te maken met de fysische eigenschappen van lucht. Koude lucht is dichter dan warme lucht, wat betekent dat er meer moleculen per kubieke meter aanwezig zijn. Hierdoor kost het letterlijk meer kracht om door de lucht te snijden. Je bent dus eigenlijk minder ‘aerodynamisch’ in koude lucht.

Om dit concreet te maken: als de temperatuur daalt van 20°C naar 0°C, neemt de dichtheid van de lucht met ongeveer 10% toe. Combineer dit met een goede winterse tegenwind en het wordt al snel duidelijk waarom de snelheid die je in de zomer moeiteloos behaalt, in de winter ineens ver te zoeken is.

Waarom je sneller uitgeput raakt in de kou

Niet alleen de fysieke weerstand maakt het fietsen bij koude temperaturen zwaarder; ook je energiebalans speelt een cruciale rol. Je lichaam gebruikt extra calorieën om warmte te produceren. Dit betekent dat je sneller door je energiereserves heen raakt. Daarnaast zorgt het koude weer ervoor dat je minder dorst voelt, wat kan leiden tot uitdroging zonder dat je het doorhebt. Uitdroging vermindert de bloedtoevoer naar je spieren, waardoor je prestaties verder afnemen.

Het is daarom essentieel om tijdens winterritten regelmatig te eten en drinken, zelfs als je geen honger of dorst ervaart. Kies voor energierepen die niet hard worden in de kou en houd je bidons het liefst in geïsoleerde houders om bevriezen te voorkomen.

Hoe je je lichaam kunt ondersteunen

Hoewel kou een onvermijdelijke factor is in de winter, kun je je lichaam wel helpen om er beter mee om te gaan. Bijvoorbeeld door het dragen van de juiste kleding, maar ook door gewoon wat liever te zijn voor je lichaam. Hier zijn enkele tips:

1. Kleding: Draag laagjes! Investeer in een fijn, isolerend merinowol ondershirt, een dikkere jersey met lange mouwen en een wind- en waterproof jasje. Let er op dat de items goed ademenen, zodat je niet te nat wordt en het daardoor nog kouder krijgt. Schaf goede handschoenen, overschoenen en een buff en een hoofdband voor onder je helm aan.
2. Opwarming: In de winter heeft je lichaam wat meer tijd nodig om op te warmen. Waar je normaal misschien meteen hard wegfietst, bouw je het tempo nu liever rustiger op.
3. Let minder op de cijfers: blijf je te veel bezig met de cijfertjes op je fietscomputer? Voel je je bijvoorbeeld teleurgesteld wanneer je niet boven een bepaalde snelheid fietst? Zorg dan dat deze cijfers niet zichtbaar zijn op het display of stop je fietscomputer eens een keer in je achterzakje. Plezier staat nu voorop! De goede cijfers komen wel weer van het voorjaar.
4. Tempo: Verlaag je verwachtingen en pas je tempo aan. Wintertraining draait om onderhoud, niet om piekprestaties. Je hebt in deze periode het meest aan langere duurtrainingen dan kortere ritten met blokken. Tijd dus om de mooiste routes te fietsen en onderweg lekker te genieten van een warme koffiestop.
5. Voeding en hydratatie: Neem voldoende snacks mee en drink regelmatig, zelfs als je niet dorstig bent. Trakteer jezelf tijdens de koffiestop lekker op een stuk gebak: goed om je lichaam van energie te voldoen, en een prima beloning voor jezelf! 😉
6. Fiets met anderen: spreek met anderen af om samen te fietsen, en zorg dat je tijdens de rit nog goed met elkaar kan praten zonder buiten adem te raken. Op die manier houd je een snelheid aan die je lang vol kunt houden en door de gezelligheid vergeet je de kou een beetje.

Check hier ook ons artikel over hoe je mentale gezondheid je sportprestaties beïnvloedt.

Conclusie: pas je ritten aan bij koude omstandigheden

Wielrennen bij lage temperaturen is een unieke uitdaging waarin je lichaam constant balanceert tussen inspanning en warmtebehoud. De stijvere spieren, hogere luchtweerstand, en verhoogde energiebehoefte maken winterritten zwaarder dan zomerse kilometers. Maar met de juiste voorbereiding en aanpassingen kun je perfect door blijven fietsen, zodat je conditie niet verloren gaat.

Dus trek die winterkleding aan, vul je zakken met snacks, en ga de strijd aan met de winterse weersomstandigheden! Wanneer je er eenmaal acceptatie in vindt dat alles in de winter wat rustiger aan mag, kun je weer volop genieten van je ritten.